پنجابی لوک-ساہت
بولیاں (لمیاں)
؛ ؛
لمیاں بولیاں سموہک روپ وچّ گایا جان والا لوک-کاو ہے۔ اس وچّ پہلیاں تکاں دا تول اتے تکانت لگ-پگ برابر ہندا ہے۔ آخری تک جس نوں توڑا کیہا جاندا ہے لگ-پگ ادھی ہندی ہے۔ بولی نوں مرد وی
گاؤندے ہن اتے عورتاں وی۔ مرد اس نوں بھنگڑے وچّ گاؤندے ہن اتے عورتاں گدھے وچّ گاؤندیاں ہن۔ مرداں دیاں بولیاں وچّ مرداں دی دشٹی توں سنسار نوں ویکھیا گیا ہے۔ ایہناں وچّ استری-روپری دی وڈیائی،
کسانی جیون دے انوبھوَ وچّ آؤندی پرکرتی،فصلی-چکری،میلے تیوہار،آرتھک تے سماجک پہلو جھلکدے ہن۔ پنجابیاں دا جیون-انراگ اتے برہمنڈ نال اکسرتا دی چیشٹا وی ایہناں بولیاں وچّ پرگٹ
ہوئی ہے۔ عورتاں دیاں بولیاں وچّ اوہناں دی ہر جیون-اوستھا دے انوبھوَ تے مانسکتا اتے جذباتی گھٹن نوں پرگٹاوا ملیا ہے۔ دوہاں طرحاں دیاں بولیاں وچّ کئیں تھانئی انوبھوَ دی سانجھ وی ملدی ہے۔
؛ ؛ لمی بولی گاؤن سمیں پہلاں اک جنا بولی شروع کردا ہے۔ گاؤن سمیں ٹولی دے باقی میمبر نالو-نالو ہنگارا بھردے ہن جو کئی واری پرشن روپ وچّ جاں وسمک بولی دے روپ وچّ ہندا ہے۔ جویں جدوں بولی گاؤن والا گاؤندا
ہے- 'بارھیں برسیں کھٹن گیا'، باقی ٹولی پچھدی ہے، 'کی کھٹّ کے لیاندا؟' جاں پھر اوہ 'بلے بلے' 'واہ بئی واہ' آدی بول کے اس گائن نوں سموہک بناؤندے ہن۔ جدوں بولی مکمل ہون 'تے
آؤندی ہے تاں توڑے دی تک نوں بھنگڑے جاں گدھے دی تکھی لے وچّ سارے رل کے گاؤندے ہن۔ اس نوں بولی گاؤن دی سکھر کیہا جاندا ہے۔
؛ ؛ اس لیکھ لئی ونگی وجوں اٹھ لمیاں بولیاں دی چون کیتی گئی ہے:
- دھرتی جیڈ غریب نہ کوئی
- پنڈ تاں ساڈے
- پنڈاں وچوں پنڈ سنیندا
- کالیا ہرنا
- سن نی کڑیئے
- مہندی مہندی ہر کوئی کہندا
- دیس میرے دے بانکے گبھرو
- تاراں-تاراں-تارانں
پچھلے پنے تے جان لئی اتھے دباؤ
