تسیں اس ویلے: پنجابی سبھیاچار >؛ پنجابی لوک-ساہت >؛ سہاگ

پنجابی لوک-ساہت
سہاگ

 ؛  ؛ ویاہ دے دناں وچّ کڑی دا گھر استریاں ولوں گائے جاندے لوک-گیت 'سہاگ' اکھواؤندے ہن۔ ایہہ لوک-گیت ویاہی جان والی کڑی دے منوبھاواں، ویاہ دی کامنا، سوہنے ور اتے چنگے گھر دی لوچا، پیکے اتے سہرے گھر نال اک-رسک ویاہتا زندگی دی کلپنا، ماپیاں دا گھر چھڈے جان دا ادریواں اتے سبھیاچارک پربھاواں ہیٹھ بنے سپنیاں آدی دے پرگٹا دا مادھئم بندے ہن۔

 ؛  ؛ اہنا لوک-گیتاں وچّ ویاہی جان والی کڑی دے پیکے پریوار دے جیاں نال وبھنّ رشتے اتے پھر سہرے گھر وچّ نویں بنے رشتے بار-بار آئے ہن۔ رشتیاں دے اس تانے-بانے وچّ کتے نگھّ ہے، کتے تناؤ ہے۔ایہناں وچّ ہی سماجک اتے آرتھک پکھ سدھے جاں اسدھے ڈھنگ نال اثردار ہندے دسدے ہن۔

 ؛  ؛ ویاہ ویاتکی دی سماجک زندگی دی مہتوپورن گھٹنا ہے۔ کڑی لئی ویاہ لاڈاں-پیاراں دے پیکے سنسار وچوں نکل کے سہرے گھر دے اندیکھے نویں سنسار وچّ پرویش کرن دی ریت دا ناں ہے۔ پیکے گھر دی سرکھیا دے مکاولے نویں سہرے گھر دا اوپرا تے انجایاں ماحول ہندا ہے جس پرتی کڑی دے من وچّ کری پرکار دے سنسے ہندے ہن۔ دجے بنے سماجک پربندھ مطابق اس نے سہرے گھر جانا ہندا ہے۔ بالغ استری لئی سہرا گھر نویاں بھومکاواں نبھاؤن دے موقعے دندا ہے، اس لئی اس دے من وچّ چاواں دے بھاوَ وی رلے ہندے ہن۔

 ؛  ؛ جہڑے سماجک واتاورن وچوں سہاگ دے ایہہ لوک-گیت پیدا ہوئے ہن،اس وچّ کڑی دے ویاہ دا نرنا بابل کردا ہے۔بہتے سہاگ دھی ولوں بابل نوں ہی سنبودھت ہندے ہن۔بابل لئی دھی دا ویاہ اک اجیہا کارج ہندا ہے جو 'دھرم' کہاؤندا ہے، جس دے کارن 'تے جس تے پنّ دوویں ہندے ہن۔ دوجی وشیش گلّ ایہہ ہے کہ اس کارج لئی سانجھے پریوار دے سارے مرد-کڑی دے چاچے، تائے اتے نیڑے دے رشتے دار مامے-نانے آدی نال آ جڑدے ہن۔ اس طرحاں ایہہ کارج پریوار دے ساک-سنبندھیاں لئی سانجھی ذمیواری بنیا ہندا ہے۔

 ؛  ؛ سہاگ دے لوک-گیتاں وچّ دھی لئی بابل راجا ہے، اس دا گھر محل ہے، باہر باغ ہن، جس وچّ چنن دے رکھ لگے ہن، تلإ ہن تے چمبا کھڑدا ہے۔ اس طرحاں بابل اک راجے وانگ ہے پر اوہ دھی ویاہندا جانو نو جاندا ہے۔ دھی دے پیکے پریوار توں وچھڑن دی گھڑی بہت بھاوکتا والی ہندی ہے۔ تد اس دا بابل ہی نہی سارا پریوار تے ساک سنبندھی چھم-چھم روندے ہن۔

 ؛  ؛ سہاگ دے گیتاں نوں کڑیاں اتے استریاں رل کے گاؤندیاں ہن۔ گاؤن دیاں لوڑاں انوسار ایہناں وچّ شبداں، واکنشاں جاں واکاں دا دہراؤ ہندا ہے۔ گاؤن والے دی اپ-بھاشا انوسار شبداں دا روپ کجھ بدل جاندا ہے جویں داہڑی توں دائڑی، دیویں توں دیئیں، نویاں توں نمیاں۔ اسے طرحاں رس دی لوڑ انوسار ساڈڑے، (ساڈے)، بیٹڑی (بیٹی)، وڈڑا (وڈا)، باہلڑے (بہتے)، ڈبڑے (ڈبے)، ہندڑی (ہندی) آدی شبد ورتے جاندے ہن۔

 ؛  ؛ سہاگ دے گیت بھاوَ اتے بنتر پکھوں سرل ہن۔ ایہناں وچّ دوہرا ہے۔ پرکرتی دیاں نرمل چھوہاں ہن اتے گاؤن لئی لے تے روانی ہے۔ اس لیکھ لئی ونگی وجوں پنجابی دے ہیٹھ لکھے سہاگ چنے گئے :

1. چڑھ چوبارے ستیا
2. بیٹی، چنن دے اوہلے
3. دیئیں دیئیں وے بابلا
4. اسو دا کاج رچایا
5. ہریئے نی رس بھریئے کھجورے
6. نویں پہاڑاں تے پربت
7. ساڈا چڑیاں دا چمبا
8. شریہاں دے پتے ہرے

اس نال سمبندھت پنے

پنجابی سبھیاچار - جان پہچان پنجاب دا رہن-سہن پنجاب دے لوک-کتے پنجاب دیاں لوک-قلعواں پنجاب دے رسم-رواج پنجاب دے میلے تے تیوہار پنجاب دے لوک-وشواس پنجاب دیاں لوک-کھیڈاں پنجاب دے لوک-گیت پنجاب دے لوک-ناچ پنجاب دیاں نقلاں

پچھلے پنے تے جان لئی اتھے دباؤ

Advertisement Zone Below

سبھ حق راکھویں ہن 2015
سرداری کلبّ (پنجاب)